Türk Dünyası Efsane ve Masallarında Bir Dev Tipi Yalmavuz / Celmoğuz

Türk efsane ve masallarında değişik biçimlerde karşılaştığımız çok sayıda dev tipi vardır. Dev, albastı, tepegöz, ejderha, yılan, cadı, kocakarı gibi çeşitli adlarla tesmiye olunan bu devlerin büyük bir kısmı sadece Anadolu sahasında değil, Türk dünyasında da görülmektedir. Ancak, Türk dünyasında çok yaygın olup da, Anadolu sahasında görülmeyen bir dev tipi bulunmaktadır ki, o da yalmavuzdur.

Türk dünyasında yalmavız, calmavuz, celmoğuz gibi değişik şekillerde telaffuz edilen bu tip kökü eskilere dayanan mitolojik bir yaratıktır. Altay dil ailesine mensup Moğol, Mançu-Tungus gibi milletlerde de görülen bu dev tipinin Anadolu sahasında görülmemesi ilginçtir. Bu çalışmada, söz konusu tip değişik açılardan ele alınmış, bunun Anadolu sahasında bilinen albastı, al karısı, tepegöz, ejderha, cadı gibi tiplerle ilgisi incelenmiştir.